آدرس: میدان امام خمینی
مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل
اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست
ساله ایران می باشد. این بنا روزگاری همانن نگینی در میان این ارگ
می درخشید .
سابقه تاریخی ارگ سلطنتی که محدوده مکانی تاریخی آن را در شمال خیابان
و میدان امام خمینی (سپه) در سمت غرب خیابان خیام ،در شرق خیابان ناصر
خسرو و در جنوب خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تشکیل می دهد، به
روزگار صفویه باز می گردد .
شاه طهماسب اول صفوی (۹۳۰-۹۸۴) نخستین پادشاهی بود که در سفرهای خود
به قصد زیارت مقبره حضرت عبدالعظیم دستور داد بارویی به طول یک فرسخ
به دور قصبه تهران احداث شود. پس از او شاه عباس صفوی در قسمت شمالی
حصار طهماسبی چهار باغ و چنارستانی احداث نمود که بعدها دیوار بلندی
گرد آن بنا کرده و عمارات مقر سلطنتی را در داخل آن ساخته، ارگ نامیدند
.
در اواخر عهد صفوی تهران گاهی مقر موقت در بار شاهان صفوی قرار می
گرفت و حتی شاه سلیمان (۱۰۷۷-۱۱۰۵) کاخی در این شهر برای خود بنا نهاد.
ولی امروز اثری از بناهای دوره صفوی باقی نمانده است .
کهنترین بناهای موجود در مجموعه گلستان، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی
متعلق به دوران کریمخان زند است. وی در نبرد های خود بر ضد محمد حسن
خان قاجار در سال ۱۱۷۲ تهران را مرکز اردوکشی خود قرار داد و پس از
پیروزی در این جنگ در دیوانخانه قدیم تهران که در زمان ساه سلیمان
ساخته شده بود بار عام داد و با عنوان وکیل الرعایا حکومت ایران را
در دست گرفت .
به فرمان او در تابستان همان سال حصار ارگ مجددا احیاء شد و یک دست
حرمخانه و خلوتخانه و عمارت دارالحکومه در داخل آن بنا گردید و در
تابستان سال بعد (۱۱۷۳) که اردوی خود را به چمن سلطانیه (زنجان) منتقل
نمود. دستور داد یک دست عمارت خاصه و دیوانخانه بزرگ به سبک ساسانی
و باغی در جنب آن بنا نمایند .
پس از مرگ کریمخان زند در ۱۱۹۳ آقا محمد خان قاجار در ۱۲۰۰ تهران را
به پایتختی برگزید، ولی به دلیل لشکر کشیهای دائمی کمتر در مقر حکومت
خود به سر می برد، و برای عمارت و آبادانی چندان فرصت نداشت . تا آنکه
فتحعلی شاه در سال ۱۲۱۱ بر تخت ساطنت ایران حلوس کرد، از آن زمان به
بعد با گسترش دستگاه اداری و تشریفات سلطنتی بناهای متعددی در داخل
ارگ تهران عمدتا در زمان فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه قاجار احداث شد
.
در دوران رضا شاه پهلوی، بخشهای بزرگی از ارگ تهران، از جمله حصار
دور آن، سردر باب عالی، ساختمان دفتر استیفا، نگارخانه، تکیه دولت،
نارنجستان، باغ گلشن و ساختمانهای اندرونی تخریب شد. محل سکونت شاه
به سعدآباد وسپس در دوران محمد رضا شاه پهلوی به نیاوران منتقل و مجموعه
گلستان به محل پذیرایی از میهمانان خارجی تبدیل گردید.پس از انقلاب
مجموعه گلستان همچون اغلب عمارات سلطنتی ریگر بصورت موزه در آمد تا
همگان بتوانند از آن دیدن کرده و از تماشای زیباییهای حاصل فکر و دست
هنرمندان و صنعتگران ایرانی بهره برند .
بخشهای مختلف این مجموعه در حال حاضر عبارت است از:
ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، اتاق موزه (تالار سلام) و حوضخانه
آن، تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه تالار برلیان یا سفره خانه،
تالاربرلیان یا تشریفات، ساختمان کتابخانه، عمارت شمس العماره، عمارت
بادگیر و حوضخانه وسیع آن، تالار الماس، کاخ ابیض، چادر خانه
اشخاص و گروه های مشمول بازديد رايگان
۱- گروه های سنی كمتر از ۷ سال و بيشتر از ۷۰ سال با ارائه كارت شناسايی
معتبر.
۲- بازنشستگان با ارائه يا حكم بازنشستگی.
۳- پژوهشگران و محققان با ارائه تاييديه از مراكز تحقيقاتی و علمی
مربوط.
۴- مدعوين و ميهمانان رسمی دولت با ارائه دعوت نامه مربوط.
۵- اشخاصی كه به منظور انجام فرايض و آيين های دینی در ساعت مقرر وارد
مساجد و اماكن متبركه می شوند.
۶- عموم مردم در روز ۲۸ ارديبهشت ( روز جهانی موزه ).
۷- كودكان و نوجوانان و والدين همراه ايشان در روز ۱۶ مهر ( روز جهانی
كودك ).
۸- گروه های دانش آموزان و دانشجويی به همراه معلمان، استادان و سرپرستان
آنان با ارائه معرفی نامه هماهنگی قبلی
۹- دانش آموزان و دانشجويان در ايام دهه فجر با ارائه كارت شناسایی
يا معرفی نامه.
۱۰- اعضاي ايكوم ( سازمان جهانی موزه ها ) با رائه كارت شناسایی.
۱۱- اعضای كاج ( كانون ايرانگردان و جهانگردان جوان ) با ارائه كارت
شناسایی.
۱۲- اعضای انجمن دوستداران يادگارهای فرهنگی با ارائه كارت شناسایی.
۱۳- دارندگان كارت ويژه بازديد، صادره از دفتر رياست سازمان ميراث
فرهنگی كشور.
۱۴- كاركنان سازمان ميراث فرهنگی كشور و خانواده های آنان با ارائه
كارت شناسایی.
اشخاص و گروه های مشمول بازديده نيم بها
بازديد دانش آموزان، دانشجويان، معلمان و استادان دانشگاه ها به صورت
انفرادی با ارائه كارت شناسایی به ميزان مبلغ مقرر خواهد بود.
اشخاص و گروه های مشمول بازديد با بهاي ثابت
افراد تحت پوشش كميته امداد خميني (ره ) و سازمان بهزیستی، آزدگان،
جانبازان و خانواده های مظم شهدا، كاركنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
و سازمان های وابسته و خانواده های آنها 0 به استثناي سازمان ميراث
فرهنگی كشور ) ملزم به پرداخت وروديه به ميزان ۱۰۰۰ ريال خواهند بود.
نحوه دسترسی :
مجموعه تاریخی كاخ گلستان در ميدان ۱۵ خرداد ( ارگ ) تهران واقع گرديده
است.
اين مجموعه با استفاده از وسايل نقليه عمومی قابل دسترسی می باشد.
براي ديدن جزييات دقيق تر به نقشه راهنما مراجعه فرمائيد.
تلفنهای اصلی:
تلفن : ۸-۳۳۱۱۳۳۳۵
دورنگار: ۳۳۱۱۱۸۱۱
صندوق پستی : ۴۵۹۵-۱۱۳۶۵
امكان ويژه :
فروشگاه محصولات فرهنگی در طبقه همكف كاخ ابيض قرار دارد.
چايخانه سنتیدر زير زمين تالار الماس واقع شده است.
باجه اطلاعات در قسمت ورودی كاخ می باشد.
راهنمای بازيدكنندگان در قسمت ورودی هر مجموعه راهنمايان آماده پاسخگویی
و راهنمایی در خصوص مجموعه می باشد.
عکاسی و فيلمبرداري در بعضی از قسمتها بدون استفاده از فلاش و سه پايه
مجاز است.
استعمال دخانيات در سراسر مجموعه ممنوع می باشد
در گوشة شمال شرقي باغ نياوران، بناي کاخ نياوران با مساحتي در
حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و يک نيم طبقه احداث شده است.
عمليات احداث اين بنا در سال ۱۳۳۷ ۰ . ش، با طرحي ايراني آغاز گرديد و با وقفه اي که در ساخت آن پيش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسيد و در سال ۱۳۴۷ مورد بهره برداري قرار گرفت.
ساختمان اين بنا ابتدا به عنوان محلي براي پذيرايي ميهمانان خارجي
در نظر گرفته شده بود اما در هنگام ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوي
و خانواده اش اختصاص يافت. طرح اين بنا از محسن فروغي است که توسط
شرکت فرمانفرمائيان به مرحله اجرا درآمده است.
طرح چهار ضلعي کاخ و فضاسازي معماري داخلي آن الهام گرفته از معماري
ايراني با بهره گيري از فناوري مدرن است. تزئينات آن نيز تلفيقي از
هنر پيش از اسلام و پس از اسلام است که گچبري توسط استاد عبداللهي،
آينه کاري توسط استاد علي اصغر و کاشي کاري نماي خارجي توسط استاد
ابراهيم کاظم پور و ايليا انجام شده است. کف بنا از جنس سنگ سياه و
سقف آن از جنس آلومينيوم است که از وسط باز مي شود. دکوراسيون و مبلمان
داخلي کاخ توسط يک گروه فرانسوي طراحي و اجرا شده است.
طبقه همکف اين بنا شامل سرسراي بزرگي است که کليه اتاق ها در اطراف
آن شکل
گرفته اند که از آن جمله مي توان به سينماي اختصاصي، اتاق غذاخوري،
سالن پذيرايي، اتاق انتظار و راهروهاي فرعي و همچنين تالار آبي اشاره
کرد.
در نيم طبقة اين بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشي فرح ديبا
، اتاق خواب ليلا و اتاق نديمه او قرار دارد.
اتاقي نيز در مسير راه پله ها قرار دارد که لباس هاي رسمي و نظامي
و مدالها و نشان هاي محمدرضا پهلوي در آن نگهداري مي شوند.
در طبقه سوم اتاق خواب واستراحتگاه نيمروزي پهلوي دوم و همچنين اتاق
هاي فرزندان وی و نديمه هايشان قرار دارد.
اين فضاها با نقاشي ها و فرش هايي گرانبها و هداياي متعددي از کشورهاي
مختلف پوشيده شده اند.
موزه جهان نما
در سال ۱۳۵۵ شمسي، فضايي در ضلع غربي کاخ صاحبقرانيه جهت نگهداري آثار
و اشياء هنري اهدايي به فرح ديبا و يا خريداري شده توسط وي با چهار
سالن در طبقه همکف و يک سالن در زيرزمين در نظر گرفته شد. بر سقف تالار
مياني اين موزه، نقاشي روي چوب با نقوش گل و مرغ شيراز به چشم مي خورد.
اين موزه در بهمن ماه سال ۱۳۷۶ گشايش يافت.
آثار موجود در اين موزه در دو بخش هنر پيش از تاريخ و آثار هنرهاي
تجسمي معاصر ايران و جهان به نمايش درآمده اند. از جمله مي توان به
آثار بجامانده از تمدن هاي باستاني پيش کلمبيايي، مفرغ هاي لرستان،
سفالينه هاي املش، هنرهاي سرخپوستان آمريکاي شمالي مربوط به هزاره
هاي اول و دوم پيش از ميلاد و آثاري از هنرمندان معاصر ايراني همچون
سهراب سپهري، ناصر اويسي، فرامرز پيلارام، جعفر روحبخش، پرويز کلانتري،
بهمن محصص، سيراک ملکونيان، ژازه طباطبايي، مش اسماعيل، پرويز تناولي
و هنرمندان غير ايراني چون ژرژ براک، پل گوگن، پل کله، پابلو پيکاسو،
کاميل پيسارو ، پير آگوست رنوار ، ديگو جاکومتي، فرنان لژه و مارک
شاگال اشاره کرد.
موضوع : تاريخي ، هنري
وضعيت : فعال
وابستگي : سازمان ميراث فرهنگي كشور
سال تاسيس : بازگشايي براي عموم مردم ۱۳۷۷
ساعت بازديد : ۱۷-۹
روزهاي تعطيل : ايام سوگواري رسمي
بهاي بليط داخلي : ۲۵۰۰ ريال
بهاي بليط خارجي : ۳۰۰۰۰ ريال
نشاني : تهران ، ميدان شهيد باهنر ( نياوران)
تلفن : ۰۲۱-۲۲۸۲۰۱۲
کاخ صاحبقرانيه
ناصرالدين در سال ۱۲۶۷ ۰ .ق دستور داد ساخت قصر نياوران را در دو طبقه شامل شاه نشين، کرسي خانه، حمام و ۵۰-۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و يک ايوان براي زنانش بسازند. او در سي و يکمين سال حکومتش
خود را صاحب قران ناميد و اين کاخ را «کاخ صاحبق&» نام نهاد.
پس از او، مظفرالدين شاه تغييراتي در ساختمان ايجاد و قسمتي از حرمسرا
را خراب کرد. فرمان مشروطيت نيز در حياط کاخ صاحبقرانيه، توسط او امضا
گرديد.
در دوران پهلوي اول اين کاخ براي برگزاري مراسم ازدواج محمدرضا پهلوي
و فوزيه بازسازي مي شود، اما به علت سرماي شديد آن سال مراسم در مکان
ديگري برگزار مي گردد.
در زمان پهلوي دوم، فرح ديبا تغييراتي اساسي در قسمتهاي داخلي بنا
و دکوراسيون آن ايجاد کرد و طبقه اول يعني حوضخانه براي پذيرايي ميهمانان
و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت.
از ديگر اتاقهاي اين کاخ مي توان به کرسي خانه، چايخانه، ظرفخانه،
اتاقهاي بازي، بار و پذيرايي در طبقه اول و اتاقهاي مذاکرات انتظار
سفرا، منشي، هدايا، دندانپزشکي و استراحت محمدرضا پهلوي نام برد.
همة درها و پنجره هاي چوبي اين بنا به شکل اُرُسي بوده و با شيشه هاي
رنگي تزئين شده است.
اين کاخ در سال ۱۳۷۴ مرمت شد و در ارديبهشت سال ۱۳۷۷ به عنوان موزه
بازگشايي گرديد.
موضوع : معماري، تاريخي ، هنري
وضعيت : فعال
وابستگي : سازمان ميراث فرهنگي كشور
سال تاسيس : بازگشايي براي عموم مردم ۱۳۷۷- بنا قاجاري
ساعت بازديد : ۱۷-۹
روزهاي تعطيل : شنبه ها و ايام سوگواري رسمي
بهاي بليط داخلي : ۳۰۰۰ ريال
بهاي بليط خارجي : ۳۰۰۰۰ ريال
نشاني : تهران، ميدان شهيد باهنر ( نياوران )
تلفن : ۰۲۱-۲۲۸۷۰۴۵
کوشک احمدشاهي
اين عمارت، اواخر دورة قاجار جهت خوابگاه ييلاقي احمدشاه در ميان باغ
نياوران با مساحتي بالغ بر ۸۰۰ متر در دو طبقه با سقف شيرواني بنا
گرديد. از ويژگي هاي عمدة اين بنا تزئينات و نماي آجري به کار رفته
در سرتاسر نماي بيروني آن است. آجرها از نوع منقوش قالبي با طرح هاي
متنوع به رنگ نخودي است.
ورودي بنا در ضلع جنوبي قرار دارد که به وسيله چندين پله از کنار حوض
بيضي شکل پوشيده از کاشي، به کوشک منتهي مي شود.
عمارت احمدشاهي در دورة پهلوي دوم مرمت و الحاقات جديدي در آن صورت
گرفت و مبلمان داخلي آن به طور کامل عوض شد تا به عنوان محل کار و
سکونت رضا پهلوي مورد استفاده قرار گيرد.
طبقه همکف اين عمارت شامل يک هال با حوضي از جنس مرمر در وسط مي باشد
و ۶ اتاق و ۲ راهرو در اطراف آن قرار دارند. اشياء تزئيني از جنس نقره،
برنز، عاج، چوب، هدايايي از کشورهاي مختلف مثل هند، تابلوهاي نقاشي
و گوبلن و نشانها و مدالها در اين فضا به نمايش در آمده است همچنين
ويتريني شامل اشياء و سنگهاي معدني تزئيني، سنگي از کره ماه و چندين
فسيل گياهي و حيواني در معرض ديد قرار دارند.
طبقه دوم عمارت از يک سالن مرکزي و ايوان سرتاسري چهارطرفه تشکيل شده
است. در چهار طرف سالن مرکزي که به عنوان اتاق موسيقي استفاده مي شد،
قفسه چوبي ويترين دار نصب شده است. دور تا دور ايوان را ۶ ستون با مقطع مربع قطور با نماي آجري بدنه و ۲۶ ستون مدور با نماي گچي فرا
گرفته است. نقش شير و خورشيد گچبري شده بر پيشاني ديوارة ضلع شمالي
ايوان به چشم مي خورد.
پس از انقلاب، در جريان حفاظت و مرمت اين بنا، بخش پايين ديواره هاي
آن نيز تعمير شد. و در ارديبهشت سال ۱۳۷۹ همزمان با هفته ميراث فرهنگي
اين عمارت گشايش يافت.
موضوع : معماري
وضعيت : فعال
وابستگي : سازمان ميراث فرهنگي كشور
سال تاسيس : قاجاري
ساعت بازديد : ۱۷-۹
روزهاي تعطيل : ايام سوگواري رسمي
بهاي بليط داخلي : ۲۰۰۰ ريال
بهاي بليط خارجي : ۲۰۰۰۰ ريال
نشاني : تهران، ميدان شهيد باهنر ( نياوارن )
تلفن : ۰۲۱-۲۲۸۷۰۳۲-۱
آدرس : خيابان ۳۰ تير
ساختمان موزه آبگينه به خودي خود ميتواند براي علاقهمندان بسيار
ديدني باشد. اين ساختمان متعلق به قوامالسلطنه، وزير احمد شاه قاجار،
بوده است. اين ساختمان در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده است. تالار
يك و دو در طبقه اول و تالارهاي ديگر در طبقه فوقاني قرار دارد. در
تالار شماره دو (بلور) قديميترين شيشهها و لولههاي شيشهاي و سفالها
قرار داده شده است. طراح ويترينهاي موزه مهندسي اتريشي به نام هانس
هولاين است. تزيينات بنا شامل منبت كاري چهارچوب درها و پلهها است
و آجر كاري نما كه در ۵۰ نوع۰است۰.
گچبري موزه شامل دو دوره است: دوران قوام، و سبك غربي در زمان سفارت
مصر و آينهكاريهاي طبقه دوم، كه مربوط به دوره قاجار است. موزه
آبگينه در واقع موزه تخصصي شيشه و سفال است. قديميترين شيشهها لولههاي
شيشهاي به نام سيلندر شيشه است كه از معبد چغازنبيل كشف شده است و
مربوط به هزاره دوم قبل از ميلاد است. شيشهها و سفالهاي طبقه اول
نيز مربوط به دورههاي پيش از تاريخ است كه قديميترين سفال دستساز
از دوران اشكاني، هزارههاي اول به دست آمده است. تالار صدف به علت
شباهت شكل آن به صدف نيمه باز به اين نام خوانده ميشود و شامل انواع
سفالهاي قرن سوم و چهارم شهر نيشابور است. تالار چهار (زرين) كه
به خاطر ظروف زرينفام كه از دوران سلجوقي به جا مانده چنين نامي گرفته
است، شامل ظروفي است كه دور تا دور با خط نسخ و نستعليق تزيين شدهاست.
همچنين چهرههاي مغولي روي اين ظروف خود نمايي ميكنند كه با توجه
به شهر محل پيدايش، نقوش آنها فرق ميكند. تالار پنج (لاجورد) به
خاطر لعابهاي يك رنگ فيروزه به اين نام خوانده ميشود، و از قرن هفتم
و هشتم (دوره ايلخاني) به جا مانده است.
با نزديك شدن به دوران صفويه، اشيا مصرفيتر ميشود. تزيينات اين
بخش شامل گلاب پاش و صراحي است. همچنين ميزي كه از دوران قاجار به
جا مانده با لعاب هفت رنگ و مزين به نقش چهرههاي شخصيتهاي شاهنامه
است كه نام هر شخص بالاي چهره نوشته شده است.
موزه شامل بخشهاي اداري (زير زمين)، دبيرخانه و رياست (طبقه بالا)
است۰. كتاب۰خانه نيز، واقع در ضلع شمال غربي۰، شامل ۴۰۰۰ جلد كتاب
فارسي و انگليسي در زمينههاي باستان شناسي، تاريخ و هنر است. در
ضلع شمالي محوطه، بناهايي براي تكميل مجموعه در دست احداث است كه
در طبقه اول كلاسهاي آموزشي و در طبقه دوم نمايشگاه موقت قرار دارد.
اين مجموعه تا ۱۳۳۰ محل سكونت و كار قوام۰السلطنه بود و بعد از آن
مدت هفت سال در اختيار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از آن، به ترتيب
سفارت افغانستان۰، بانك بازرگاني و در سال ۱۳۵۵ با همكاري مهندسان
ايراني و اتريشي تغييرات آن شروع شد.
ساختمان موزه هشت ضلعي است و در باغي به مساحت ۷۰۰۰ مترمربع قرار دارد.
طرحهاي بديع و در و پنجرههاي نفيس كه بسيار خوب نگهداري شدهاند،
يادآور معماري عصر سلجوقي است و ميتواند الهام بخش معماران معاصر
براي طرحهاي سبك كلاسيكباشد.
روزهای بازديد همه روزه به جز ايام سوگواری-دوشنبه
ساعت کار ۹- ۱۷
بهای بليت (اتباع ايرانی) ۲۵۰۰ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی ) ۲۵۰۰۰ريال
تلفن ۶۷۰۵۶۱۴
نشانی خيابان جمهوری خيابان سی ام تير پلاک ۵۵
آدرس : ميدان تجريش خيابان سعد آباد
موزه خط و كتابت ميرعماد
در پهنه پر طراوت كوهپايه هاي توچال و دره سرسبز دربند, بخش دل انگيزي
از شمال شهر تهران شكل مي گيرد كه مجموعه سعدآباد با يك ميليون و صد
هزارمترمربع وسعت دراين گستره غنوده است.
سعدآباد كه از شمال با كوههاي البرز,از مشرق با گلابدره, از مغرب با
ولنجك و از جنوب با تجريش همسايگي دارد, در زمان قاجار, محل استقرار
و سكونت تابستاني شاهان اين سلسله بوده است.پس از كودتاي ۱۲۹۹, در
وسعتي تازه و الحاق باغ هاي مختلف, به اقامتگاه تابستاني رضاخان اختصاص
يافته,كاخ و كوشك هايي به مناسبت و ضرورت هاي گوناگون در جاي جاي اين
پهنهء برتافته از درختان كهن و سپيدار و سرو, به فاصله اي از بازمانده
بناهاي قاجار سر برآورده كه طي ساليان به چهارده كاخ كوچك و بزرگ,
هركدام به سبك و شيوه اي در معماري رسيده است.
حاج آقا رضا رفيع در خاطرات خود مي نويسد:" من سعدآباد را از ابوالفتح
سردار اعظم- پسر بانو عظمي خواهر ظلل السلطان به مبلغ چهارصد هزارتومان
با مهر حاج آقا نورا… و كلباسي براي رضاخان سردار سپه خريداري كردم.
سعدآباد كه من آن موقع خريداري كردم به اين بزرگي نبود و وسعت آن هشت
هزار متر كنار رودخانه با عمارت حاليه ملكه مادر بود.
البته بعد از خريداري سعدآباد از سردار اعظم, تپه علي خان والي را
از پدر سرتيپ والي به مبلغ هفت هزار تومان خريداري نمودم و اين تپه
همان تپه اي است كه كاخ شهوند را رضا خان بر روي آن بنا كرد و مادر
شاهپور عبدالرضا(عصمت دولتشاهي)در آن كاخ مي نشست.
از باغ هايي كه اراضي آنها داخل اراضي سعدآباد شد,باغ آقامحمد جواد
گنجه اي است كه جزء جعفرآباد بود, از باغ امام جمعه هم مقدار زيادي
داخل باغ سعدآباد شد و خانه هاي جنوبي سعدآباد كه مربوط به دوره قاجار
بود از نصيرالدوله خريداري گرديد و در زمان پهلوي اول به عنوان سربازخانه
سعدآباد مورد استفاده قرار مي گرفت.سپس باغ هاي ديگري در اطراف سعدآباد
از جمله باغ هاي سالار جنگ, سپهبد امان ا… ميرزا, مستوفي الممالك,شكرا…
قوام الدوله, همدم السلطنه خواهر مستوفي و محمود بدر(به فتح باء و
كسر دال)خريداري و جزو سعدآباد گرديد.رضاشاه درآن زمان در ميان درختان
چنار سعدآباد چادري مي زد و گاهي هم زير آن پذيرايي مي كرد.
در زمان پهلوي اول, سراسر باغ سعدآباد از رودخانهء دربند مشروب مي
شد.رضاشاه آب رودخانهء دربند را خريداري كرد و به آبياري اين باغ اختصاص
داد ولي پهلوي دوم دوازده ساعت از آب رودخانه را به رعايا بخشيد
و چون آب اين رودخانه براي آبياري سعدآباد كافي نبود از دوازده رشته
قنات هاي قديمي و جديدالاحداث استفاده گرديد.
قناتهاي باغ سعدآباد
۱- هراش آب (به فتح هاء).
۲- قنات قوام الدوله.
۳- قنات كاخ سنگي
۴- قـــــات جعــــفرآبـــاد.
۵- قـــنات آب نـما.
۶- قنات كاخ سفيد.
۷ و۸-قنات هاي دفتر مخصوص
.۹- قنات جواديه.
۱۰- قنات گلخانه
۱۱ - قنات كاخ شمس.
۱۲- قنات خوابگاه
درهاي باغ سعدآباد
۱- در نظاميه كه رضاشاه بيشتر از اين در وارد سعدآباد مي شد.
۲- در زعفرانيه
۳- در خيابان دربند كه محمدرضا شاه بيشتر از اين در وارد كاخ مي شد.
۴- در ميدان دربند
۵و۶- دو در در جعفرآباد
۷- در رودخانه
۸- در كاخ سفيد
كاخ هاي سعدآباد
هيجده كاخ كوچك و بزرگ از دوره هاي قاجاريه و پهلوي در سعدآباد وجود
دارند كه چون در نظر است در شماره هاي آينده اين نشريه , درباره هر
يك از آنها به صورت مشروح , مطالبي آورده شود در اين شماره فقط به
ذكر نام آنها بسنده مي كنيم .
۱- كاخ احمدشاهي (در اختيار بسيج خواهران) .
۲- كاخ شهوند (كاخ موزه سبز فعلي) .
۳- كاخ سفيد (كاخ موزه ملت).
۴- كاخ اختصاصي (موزه تاريخ طبيعي سابق در حال حاضر در اختيـار نهاد
رياســت جمهوري) .
۵- كاخ اسود (سياه) موزه هنرهاي زيبا فعلي .
۶- كاخ شمس (موزه مردم شناسي) .
۷- كاخ اشرف (موزه ظروف سابق) .
۸- كاخ غلامرضا (ساختمان تبصره ۳۶) .
۹- كاخ ملكه مادر (ســــاختمان جمهوري) .
۱۰- كاخ احمدرضا (در اختيار نهاد) .
۱۱- ساختمان عبدالرضا (امور اداري سعدآباد) .
۱۲- كاخ بهمن پهلوي پسر غلامرضا (مركز آموزش) .
۱۳- كاخ شهرام پسر اشرف (موزه نظامي) .
۱۴- كاخ فريده ديبا (در اختيار نهاد) .
۱۵و ۱۶- كاخهاي قديم و جديد وليعهد رضا پهلوي (موزه بهزاد و دفينه).
۱۷- كاخ فرحناز و عليرضا فرزندان محمدرضا شاه( موزه خط و كتابت ميرعماد).
۱۸- كاخ ليلا (موزه آبكار)
علاوه بر كاخ هاي مذكور و چندين ساختمان قديمي ديگر , تاسيسات و امكانات
ديگري همچون : سالن هاي مرغداري و گاوداري , موزستان و گلخانه هاي
گوناگون , استخرهاي مختلف , چشمه سارها , زمين هاي تنيس و سالن بولينگ
, سينما و آمفي تئاتر روباز در اين مجموعه ۱۱۰ هكتاري وجود دارند
تلفنهاي اصلي :
تلفن : ۲۲۲۸۵۰۱۷ - ۹-۲۲۲۸۲۰۳۱
دورنگار: ۲۲۲۸۲۰۷۹
هزینه
كاخ موزه ملت
۳۰،۰۰۰ ريال
كاخ موزه سبز
۳۰،۰۰۰ ريال
موزه بهزاد
۲۵،۰۰۰ ريال
موزه خط وكتابت ميرعماد
۲۵،۰۰۰ ريال
موزه آبكار
۲۵،۰۰۰ ريال
موزه فرشچيان
۳۰،۰۰۰ ريال
موزه هنرهاي زيبا
۲۵،۰۰۰ ريال
موزه مردم شناسي
۱۵،۰۰۰ ريال
موزه هنروملل
۲۵،۰۰۰ ريال
موزه آب
۱۰،۰۰۰ ريال
آدرس : دارآباد
پست الكترونيك : naturemusm @ neda.net
موزه طبيعت و حيات وحش ايران در 1372، از سوي شهرداري تهران به منظور
آشنا كردن۰، مردم با ميراث فرهنگي و طبيعي و شناخت اهميت حفاظت از
محيط سبز و حيوانات افتتاح شد.
اين موزه در ۱۳۷۶ به عضويت شوراي بين۰المللي موزه۰ها (ICOM) و كميسيون
آموزش و ارتباطات سازمان جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN CEC)درآمد و در
همين سال نيز به شبكه جهاني اينترنت پيوست.
ساختمان موزه با مساحتي حدود 12000 مترمربع در دو طبقه، بخشهاي متعددي
دارد كه عبارتند از:
بخش پرندگان و پستانداران با شش سالن كه به شرح ذيل است:
سالن مارها، گوزنها، خرس قهوهاي آمريكاي شمالي و پرندگان، سالن
آهو، قوچ، قرقاول، خرس، پلنگ، شغال، روباه، گرگ و سالن پستانداران
قاره آفريقا و سالن آبزيان و خزندگان.
بخش زمينشناسي با دو سالن كه در آن ويژگيهاي دورانهاي مختلف زمينشناسي
از نظر محيط زيست جانوري و گياهي به تصوير كشيده شده است.
سالن هشت كه شامل بخش پروانهها، عنكبوتها، رتيلها و عقربها است.
موزه داراي كارگاه تاكسيدرمي است كه در آن چگونگي فن حفظ و نگهداري
موجودات به صورت غير زنده به نمايش گذاشته شده است.
از جمله ويژگيهاي خاص اين موزه دارا بودن نوع كمياب پوست ببر است.
همچنين، دو نمونه از نادرترين و زيباترين پستانداران جهان، با
نامهاي گور ايراني و يوزپلنگ آسيايي در آن به نمايش گذاشته است.
ساير قسمتها و امكانات رفاهي موزه به شرح ذيل است:
كتاب۰خانه با داشتن ۱۵۰۰۰ جلد كتاب در تمام زمينه۰هاي تخصصي مربوط
به محيط زيست، از معتبرترين كتابخانههاي علوم گياهي و جانوري در
تهران به شمار ميرود. اين كتابخانه در ابتداي خيابان نياوران جنب
پاركينگ طبقاتي شهرداري واقع است.
آمفي تئاتر با ظرفيت ۶۰ نفر محل نمايش فيلم۰هايي درباره حيات۰وحش و
همچنين برگزاري سمينار و كنسرتهاي اين مركز در ايام جشنوارة كودك
و طبيعت و روز جهاني كودك است.
سينماي روباز كه هرساله از اول تابستان تا پايان شهريور داير است و
فيلم۰هاي سينمايي را در سئانس ۲۱ و ۲۳ به نمايش در ميآورد ورودي سينما ۱۰۰۰ ريال است۰.
دامپزشكي يا كلينيك pet cheak up مركزي است جهت معاينه و درمان حيوانات
مختلف خانگي. همچنين در اين كلينيك حيوانات مختلف اهلي از جمله پرندگان،
سنجاب، خرگوش، سگ و ماهي به فروش ميرسد.
ورودي موزه براي بزرگ۰سالان ۳۰۰۰ ريال۰، خردسالان ۱۵۰۰ ريال و توريست۰ها ۱۵۰۰۰ ريال است۰.
روزهای بازديد
همه روزه به جز ايام سوگواری و شنبه
ساعت کار
۸:۳۰ - ۱۲:۳۰ و ۱۳:۳۰ -۲۰:۳۰
بهای بليت (اتباع ايرانی)
۳۰۰۰ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی )
۱۵۰۰۰ريال
تلفن
۲۲۹۰۰۰۲
نشانی
خيابان نياوران دار آباد
آدرس : خيابان فردوسي
تاريخچه جواهرات ايران از زمان حكومت صفويه آغاز ميشود، زيرا تا قبل
از صفويه، جواهرات گرانبهايي در خزانه دولتي وجود نداشته است و براساسنوشتههاي
سياحان خارجي۰، پادشاهان صفوي بيش۰از دو قرن (۹۰۷ تا۱۱۴۸ق۰) دست به
جمعآوري جواهرات زدند و حتي كارشناسان دولت صفوي جواهرات را از بازارهاي
هند و عثماني و كشورهايي مانند فرانسه و ايتاليا خريداري ميكردند
و به اصفهان، پايتخت حكومت، ميآوردند.
در پايان سلطنت شاه سلطان حسين و با ورود محمود افغان به ايران، خزاين
دولت با حمله افغانها غارت شد و مقداري از آنها كه به وسيله محمود
افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه تهماسب دوم به
اصفهان، به چنگ نادر افتاد و از خروج آنها از ايران جلوگيري شد.
بعداً نادر براي پس گرفتن آن قسمت از جواهرات كه به هندوستان منتقل
شده بود، نامههايي به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعد شنيد. پس
از لشكركشي نادر به هند (۱۱۵۸ ق۰)، محمدشاه گوركاني مبالغي نقدينه۰،
جواهر و اسلحه تسليم نادر كرد. اما بخشي از اموال و خزايني كه نادر
از هندوستان به دست آورده بود به ايران نرسيد و در راه بازگشت به ايران
از ميان رفت. نادر پس از بازگشت به ايران، مقدار قابل ملاحظهاي
از جواهرات را به رسم ارمغان براي امرا و حكام و شاهان كشورهاي همسايه
فرستاد. همچنين مقداري از اشياي نفيس و مرصع را به آستان حضرت امامرضا
(ع۰) تقديم كرد و مقداري را نيز به سپاه خود بخشيد. در ۱۱۶۰ ق۰، پس
از قتل نادر، احمد بيگ افغان ابدالي، از سرداران نادر، دست به غارت
جواهرات خزانه نادر زد. از جمله گوهرهايي كه از ايران خارج شد و هرگز
بازنگشت۰، الماس معروف كوه نور بود. اين الماس در ۱۲۶۶ ق۰، به ملكه
ويكتوريا اهدا شد.
در دوران قاجار مجموعه جواهرات جمعآوري و ضبط شد و تعدادي از جواهرات
بر تاج كياني، تخت نادري، كره جواهرنشان و تختطاووس نصب گرديد.
در ۱۳۱۶ ش۰، قسمت عمده جواهرات به بانك ملي ايران منتقل گرديد و پشتوانه
اسكناس و بعداً وثيقه اسناد بدهي دولت به بانك بابت پشتوانه اسكناس
قرار گرفت۰. خزانه فعلي در ۱۳۳۴ ساخته و در ۱۳۳۹ با تأسيس بانك مركزي
ايران افتتاح و به اين بانك سپرده شد.
اين موزه تا قبل از انقلاب فعاليت داشته و بعد از آن تعطيل و دوباره
در ۱۳۶۹ براي عموم بازگشايي شد.
جواهرات مهم اين موزه الماس درياي نور، تخت طاووس يا تخت خورشيد، تخت
نادري و كره جواهر نشان است.
موزه جواهرات ملي با مساحتي حدود ۱۰۰۰ مترمربع مجهز به سيستم ايمني
است كه توسط آلمانيها ساخته است.
جواهرات شاخص موزه عبارتند از:
درياي نور كه درشتترين و زيباترين الماس برليان در ميان گوهرهاي سلطنتي
ايران و يكي از گوهرهاي معروف جهان است. گفته ميشود اين الماس هزار
سال پيش كشف و استخراج شده است. وزن آن اكنون هفت مثقال و 20 نخود،
يعني در حدود ۱۸۲ قيراط۰، و صورتي است۰، ولي پيش از تراش۰، زيادتر
از اين بوده است. اين الماس توسط نادرشاه افشار، جزو هداياي محمد
شاه گوركاني و غنايم جنگي از هند به ايران آورده شده و بعد از طي دورانهاي
مختلف به دست شاهان قاجاريه رسيده است.
درياي نور تا زمان ناصرالدين شاه در وسط يكي از بازوبندهاي سلطنتي
نصب ميشد، ولي در زمان او كه استفاده از بازوبند منسوخ شد، آن را
به صورت پيش كلاه درآوردند و در قابي زرين با شير و خورشيد و تاج مرصع
به ۴۵۷ قطعه برليان ريز و عالي و چهار قطعه ياقوت قرار دادند. اين
الماس برليان از دو سو تراش خورده و به شكل هرم مثلثالقاعدهاي است
كه قاعده آن چهار سانتيمتر درازا و سه سانتيمتر پهنا دارد و دو سوي
ديگر حدود دو سانتيمتر است. همه سطوح درياي نور صاف و يك نواخت است،
جز يك سمت آن كه فتحعليشاه با كندن عبارت ، از ارزش آن كاسته است.
كره جغرافيايي از ديگر اشياي نفيس موزه است. وزن كره با پايههاي
طلايي آن حدود ۳۷/۵ كيلوگرم و در روي آن ۵۱۳۶۶ قطعه جواهر گوناگون به وزن ۳۶۵۶/۴ گرم نشانده شده است۰.
اقيانوسها و درياها زمردنشان و آسيا مرصع به ياقوت و لعل، ايران
مرصع به الماس، اروپا مرصع به ياقوت، آفريقا مرصع به ياقوت سرخ و
كبود و آمريكاي شمالي و جنوبي و استراليا مرصع به ياقوت و لعل است
و خط استوا به وسيله الماس نشان داده شده و دو حلقه زرين ساده كه در
روي آنها گلهاي الماس نشان نصب شده، به طور متقاطع كره را در ميان
گرفته است.
بر روي كره القاب ناصرالدين شاه منبت و الماس نشان شده است. در اين
كره، كوه دماوند با ياقوت درشتي مشخص و شهر تهران با ياقوت معروفي
به نام اورنگ زيب نمايان است.
تاجماه جواهر ديگري است كه بعد از درياي نور، در ميان جواهرات سلطنتي
خودنمايي مي۰كند. اين سنگ سفيد و خوش آب و رنگ بادامي شكل ۱۱۲ قيراط
وزن دارد و در وسط بازوبند سلطنتي بازوي چپ قرار داشت. اما بعدها
به صورت دگمه يا بر روي سينه يا پيش كلاه نصب ميكردند و اينك به صورت
پياده در خزانه جواهرات سلطنتي ايران نگهداري ميشود.
تاجكياني تاجي است كه پادشاهان در مراسم تاجگذاري از آن استفاده
ميكردند.
روزهای بازديد
شنبه تا سه شنبه
ساعت کار
۱۴- ۱۶:۳
بهای بليت (اتباع ايرانی)
۶۰۰۰ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی )
۳۰۰۰۰ريال
تلفن
۶۴۴۶۳۷۸۵
نشانی
خيابان فردوس مقابل سفارت ترکيه
آدرس : خيابان بهارستان
۱۷۰ سال پيش۰، در زمان فتح۰علي۰شاه۰، در محل ساختمان۰هاي وزارت فرهنگ
و سازمان برنامه و بودجه، باغ بزرگي بود كه از شمال تا خيابان هدايت
فعلي و از جنوب تا ميدان بهارستان گسترده بود. در حال حاضر از آن باغ
و قصر فقط حوض خانهاي باقيمانده كه تبديل به موزه هنرهاي ملي شده
است و شايد همين آن را از خطر نابودي محفوظ داشته است.
اين مجموعه در برگيرنده بهترين هنرهاي ملي ايران در همه سالهاي اخير
مانند مينياتور، تذهيب، خاتم، كاشيكاري، قاليبافي، پارچهبافي،
زري دوزي مخمل بافي، ميناكاري، قلمزني و معرق است. اين ساختمان
در ۱۳۰۹ ش به موزه تبديل شده است۰. ساختمان موزه از همان دوران باقي
مانده و فقط حوض وسط تالار برداشته شد.
نام موزه از نام باغ برداشته شد و چون اين محل حوض خانه بوده، به
حوض خانه باغ نگارستان معروف است. اين موزه به همت مرحوم استاد حسين
طاهرزاده بهزاد تأسيس شده است.
روزهای بازديد
همه روزه به جز پنجشنبه و جمعه
ساعت کار
۸ - ۱۶
بهای بليت (اتباع ايرانی)
۲۰۰۰ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی )
۲۰۰۰۰ ريال
تلفن
۳۱۱۶۳۲۹
نشانی
ميدان بهارستان خيابان کمال المک ساختمان فرهنگ و ارشاد اسلامی
آدرس : تقاطع خيابان دكتر فاطمي، و كارگر
موزه فرش ايران در ضلع شمالي پارك لاله و روبه۰روي فروشگاه سپه خيابان فاطمي واقع شده است۰. اين موزه در ۲۲بهمن ماه ۱۳۵۶ افتتاح شد.
ساختمان موزه فرش ايران معماري شكيل و چشمگيري دارد كه آذينهاي نماي
بيروني آن شبيه به دار قالي است۰. سطح نمايشي موزه مساحتي برابر ۳۴۰۰
مترمربع را در بر ميگيرد كه شامل دو تالار است و براي نمايش انواع
قاليهاي دست بافت و گليم مورد استفاده قرار ميگيرد.
تالار طبقه همكف به نمايشگاه دايمي اختصاص دارد و تالار فوقاني جهت
برگزاري نمايشگاههاي موقت گليم و قالي طراحي شده است.
پژوهش در سوابق، تحولات و كيفيت تاريخي هنر و صنعت فرش، خاصه در
ايران، گردآوري و خريداري نمونه انواع قاليهاي دست بافت ايراني و
برگزاري نمايشگاههاي موقت از فرش ايران و ساير نقاط جهان، از اهداف
موزه به شمار ميآيد.
در موزه فرش انواع گليمها و فرشهاي دست بافت، با توجه به مرغوبيت
و قدمت آنها و با در نظر گرفتن ويژگيهاي قالي ايران از لحاظ رنگ
آميزي، طرح، نقش، بافت و تنوع مناطق قالي بافي حفظ و نگهداري ميشود.
مجموعه موزه فرش ايران شامل با ارزشترين نمونههاي قالي ايران از
قرن نهم هجري تا دوره معاصر است و از منابع غني تحقيقي براي پژوهشگران
و هنر دوستان به شمار ميآيد. معمولاً حدود ۱۳۵ تخته از شاه۰كارهاي
قالي ايران، بافت مراكز مهم قاليبافي مانند كاشان، كرمان، اصفهان،
تبريز، خراسان، كردستان و جز آنها، در تالار طبقه همكف به معرض
نمايش گذاشته ميشود.
در كتاب۰خانه موزه حدود ۳۵۰۰ جلد كتاب به زبان۰هاي فارسي۰، عربي۰،
فرانسه، انگليسي و آلماني در اختيار هنر دوستان و پژوهشگران قرار
ميگيرد. همچنين بهترين كتابها و نشريات و تحقيقات مربوط به فرش
ايران و قاليهاي مشرق زمين به طوركلي و كتابهايي در زمينه مذهب،
هنر و ادبيات ايران در كتابخانه موزه موجود است. در كنار كتابخانه،
كتاب فروشي موزه نيز مشغول به كار است.
همچنين براي استفاده از بازديدكنندگان موزه، فيلمها و اسلايدهايي
در زمينه قاليبافي و گليم و هنرهاي دستي ايران در سالن نمايش موزه
به نمايش در ميآيد.
از ويژگيهاي موزه فرش قاليچه دستبافت ارزشمند و بينظير ايراني،
كار فرش بافان كاشان۰، در اندازه۰هاي ۱۳۰ در ۲۲۰ سانتي۰متر، معروف
به قاليچه ميرزا كوچك خان جنگلي است كه اين شخصيت روحاني ملي را در
لباس نظامي مسلح به تفنگ و اسلحه كمري، قطار فشنگ نمايش ميدهد. در
شمسه بالاي تصوير ميرزا، كتيبهاي با عبارت و نام كارخانه ملامحمود
ديده ميشود كه احتمالاً، با توجه به اين عبارات، تاريخ بافت قاليچه
سالهاي آخر دوره قاجار است.
قديمي۰ترين فرش شناخته شده در جهان قالي ۲۵۰۰ ساله پازيريك است كه در ۱۹۴۹ م۰، در جنوب سيبري كشف۰شد و آن را بافت ايران در دوره هخامنشي
دانستهاند. آشكار است كه قاليبافي در ايران در دوره هخامنشي وجود
داشته و در قرن پنجم پيش از ميلاد، دورهاي طولاني از تكامل را پشتسر
گذاشته است.
قالي ايراني پيوسته به عنوان يكي از اصيلترين هنرها مورد توجه بوده
و طيف وسيعي از طرحها و نقوش زيبا را در برداشته است. در ميان قاليها
با طرحهاي گوناگوني كه در آنها به كار گرفته شده، قاليهاي تصويري
جايگاه ويژهاي دارند. بافت اين قاليها اواخر سده نهم هجري مجدداً
آغاز شد و تا به امروز ادامه يافته است.
در اين نمايشگاه نمونههايي از قاليچههاي تصويري شاهنامه بايسنغري
به نمايش درآمده است كه گوشههايي از ادبيات، اسطوره، مذهب و فرهنگ
و هنر غني ايران را نشان ميدهد. اين آثار همه در كارگاه قاليبافي
استاد موسوي سيرت، به ياري هنرمندان جوان ايراني و ذوق و سليقه استاد
دنيا ديده و تكنولوژي كامپيوتري آفريده شدهاند.
در واقع چند عامل اصلي را در به وجود آمدن اين ۲۶ قاليچه مي۰توان متذكر
شد: اول تهيه طرح و نقشه از روي نسخه اصلي; دوم تنظيم رنگها و عمل
آوردن مواد رنگي گياهي و شيميايي روي پشمهاي مرغوب; و بالاخره مهارت
قالي بافان هنرمند بافنده اين آثار كه به مدت پنج سال مستمر، روزانه
گاه تا ۱۲ ساعت به كار بافت قالي اشتغال داشته۰اند. از نكات جالب اين
قاليچهها هم زماني امر طراحي و بافت را ميتوان متذكر شد. قاليچهها
حاشيه ندارند، اما يك حاشيه تشعيري با الهام از نقوش سنتي براي آنها
انتخاب شده كه هر دو قالي يك نقش مشترك دارند. در بالاي حاشيه، درون
كتيبههايي نام مجلس مربوط به آن قاليچه و نام هنرمندان آمده است.
در طول ساليان دراز، در اين موزه نمايشگاههاي مختلفي برگزار شده كه
مشهورترين آن۰ها از اين قرارند: نمايشگاه طرح بته كه در دي ماه ۱۳۶۵
بر پا شده; نمايشگاه سجادهها و قاليهاي طرح محراب از سده دهم تا
چهاردهم هجري; نمايشگاهي از قاليهاي گل برجسته از قرن هشتم هجري
تا دوره معاصر به مناسبت بزرگ۰داشت دهه۰فجر در ۱۲ بهمن ۱۳۶۴; و دست
بافتهاي ارامنه ايران.
روزهای بازديد
همه روزه به جز دوشنبه و ايام سوگواری
ساعت کار
۹ -۸ ۱
بهای بليت (اتباع ايرانی)
۲۵۰۰ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی )
۲۵۰۰۰ريال
تلفن
۶۵۲۷۰۳
نشانی
دکتر فاطمی قبل از کارگر شمالی
آدرس : خيابان وليعصر، بالاتر از بلوار ميرداماد
آثار به نمايش گذاشته شده در موزه تاريخ به تاريخ معاصر ايران (۲۰۰
سال اخير) اختصاص دارد و شامل ظروف و وسايل شخصي ناصرالدين شاه، تابلوهاي
كمالالملك و ... است.
تماشاگه تاريخ مشتمل بر چند خانه است: نگارخانه، كتابخانه، تماشاخانه،
چايخانه، سفرهخانه و ساختمان اصلي كه در مجموع سه طبقه را تشكيل
ميدهد. طبقه زيرين شامل تماشاخانه، طبقه مياني، سالنهاي موزه و
بخش اداري و طبقه فوقاني نگارخانه است كه مكان نمايش ادواري آثار گوناگون
هنرمندان است.
در بخش تماشاخانه، تابلوهاي رنگ روغن مربوط به قرن 13 هجري، ظروف
سفالي۰، جام و ظروف فولادي كه در قرون ۱۲ و ۱۳ هجري۰، در كشورهاي انگلستان۰،
روسيه و ايران ساخته شدهاند و همچنين، ظروف شيشهاي از جنس كريستال
متعلق به چكسلواكي سابق و كاسه و بشقاب چيني و بسياري ظروف ديگر به
نمايش گذاشته شدهاند.
در بخشهاي ديگر تماشاخانه، تابلوهاي رنگ روغن كه چهرههاي صنيعالدوله،
مصورالممالك، ظهيرالدوله و مظفرالدين شاه در آنها ديده ميشود، قلمدانهاي
بسياري با طرحهاي مختلف از جنس مقواي فشرده، كاشي نقش برجسته، قاب
آينه از جنس نقره، شمعدانيها، نقاشيهاي مينياتور از استاد فرشچيان،
انواع شمشير و تفنگ، كيف دستي ناصرالدين شاه و بسياري آثار ديگر و
در بخش نگارخانه نيز آثار به نمايش گذاشته شده هنرمندان مختلف ديده
ميشود. در فضاي باز مجموعه سفره خانه سنتي و مركز خريد داير است.
روزهای بازديد همه روزه به جز ايام سوگواری
ساعت کار ۹:۳۰ - ۱۳ و ۱۴ -۲۱:۳۰
بهای بليت (اتباع ايرانی) ۳۰۰۰ ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی ) ۲۰۰۰۰ ريال
تلفن ۱-۸۷۸۸۶۸۰
نشانی خيابان وليعصر بعداز ميرداماد نبش قباديان
آدرس : بلوار ميرداماد
موزه پول اولين گنجينه تخصصي و دايمي سكه و اسكناس در ايران است كه
به تاريخ ۱۷ تيرماه ۱۳۷۶ به همت اداره كل موزه۰هاي بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي افتتاح شد. اين مجموعه شامل ۱۴۰۰ سكه و ۷۵۰
قطعه اسكناس و تعداد تقريبي 200 قطعه اشياي موزهاي غير از سكه و اسكناس
است كه در محوطهاي به وسعت 2000 مترمربع به نمايش گذاشته شده و ضمن
ارائه بخش قابل توجهي از سكهها و اسكناسهاي ايران، گوشههايي از
تاريخ اين سرزمين را نيز به نمايش ميگذارد.
بخشهاي تشكيلدهنده موزه پول عبارتند از: بخش ماقبل پول، سالن مربوط
به تاريخ سكه و سالنهاي مربوط به تاريخ اسكناس. اين بخشها به شكلي
ديدني به نمايش گذاشته شده و تاريخ چند هزار ساله اين مرز و بوم را
پيوسته و زنجيروار معرفي ميكند. همچنين، تلاش شده است تا سكهها،
اين مستندترين اسناد تاريخي، از نظر اقتصادي، هنري، تزييني و آرايشي
در كنار مهمترين جنبه آن، كه همان جنبه تاريخي و فرهنگي است، به
نمايش گذاشته شود.
در ارديبهشت ماه ۱۳۷۸، بخش جديدي در سالن اصلي نمايش با موضوع پول
ملل راهاندازي شده است كه اختصاص به نمايش سكه و اسكناس كشورهاي مختلف
با اطلاعرساني عمومي شامل پرچم، نقشه، اطلاعات پولي و ارزش و واحد
پول آن كشور دارد.
موزه پول علاوه بر سالنهاي نمايش، بخشهاي جنبي ديگري نيز دارد كه
به اختصار عبارتند از: كتابخانه تخصصي، بانك اطلاعات، نگارخانه،
تماشاخانه، سالن اجتماعات، نمايشگاههاي متفرقه، كتاب فروشي و چايخانه.
روزهای بازديد همه روزه به جز ايام سوگواری
ساعت کار ۸:۳۰- ۲۰
بهای بليت (اتباع ايرانی) ۲۰۰۰ ريال
( اتباع خارجی ) ۲۰۰۰۰ ريال
تلفن ۸۷۷۴۷۴۵
نشانی خيابان ميرداماد نرسيده به پل ميرداماد
آدرس:خيابان پيروزي، خيابان افروز، جنب فروشگاه اتكا
موزه تاريخ يكي از مراكز خاص كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان است
و در ۱۳۶۹، با هدف ترغيب كودكان و نوجوانان به مطالعه و شناخت بهتر
تاريخ و وقايع تاريخي احداث شد.
كودكان در اين موزه، بعد از عبور از تونل زمان و تماشاي روند پيدايش
تمدن، به سالني ميرسند كه به صورت زيبايي درست شده و در آنجا با
نمايش عكس و توضيحاتي مبني بر چگونگي به وجود آمدن كره زمين و موقعيت
ما در كهكشان، به فراخور سني خود با تاريخ جهان، نمونههايي از تاريخ
ايران، سرزمين پيامبران (خاورميانه)، تاريخ انبيا، دين اسلام، سرزمين
مكه (كعبه) و نمونهاي از جنگ و صلح در زمان پيامبر اسلام آشنا ميشوند.
معماري اين بنا با توجه به بخشهاي مختلف آن، با مخاطب ارتباط برقرار
ميكند، مخصوصاً اين كه موزه بهصورت حلزوني طراحي شده و داراي تونلهاي
تنگ به سبك خانههاي قديمي است.
روزهای بازديد همه روزه به جز ايام سوگواری
ساعت کار ۹:۳۰ - ۱۳ و ۱۴ -۲۱:۳۰
بهای بليت (اتباع ايرانی) ۳۰۰۰ ريال
بهای بليت
( اتباع خارجی ) ۲۰۰۰۰ ريال
تلفن ۷- ۲۴۱۷۳
نشانی خيابان پيروزي
آدرس:
ميدان هفتتير، ابتداي خيابان قائم مقام فراهاني
حيوانات تاكسيدرمي شده در اين موزه به نمايش گذاشته شده است. اين موزه
به غير از جمعهها باز ميباشد
آدرس : خيابان تجريش، خيابان مقصود بيك، خيابان دكتر پروفسور
حسابي۰، پلاك ۸
موزه دكتر حسابي چند ماه پس از فوت دكتر حسابي۰، در اواخر ۱۳۷۱ و در منزل مسكوني او افتتاح شد. بناي خانه متعلق به ۱۳۱۰ ش۰، است۰. موزه
در طبقه سوم و در ضلع غربي منزل دكتر حسابي ايجاد شده و مساحتي حدود
۴۰ مترمربع دارد و شامل وسايل شخصي دكتر از جمله پوشاك۰، مسواك۰، عينك۰،
شانه، خودكار، دفتر يادداشت و وسايل دست ساز ايشان، لوح تقدير و
مدارك تحصيلي و علمي، مدالها و نشانها، عكسهاي خانوادگي، اسباب
بازي فرزندان و نوهها، هداياي خانوادگي و... است. هم چنين آثار تقديمي
به دكتر حسابي شامل تابلوي نقاشي، تابلوي خط، فرش و صنايع دستي همراه
وسايل شخصي و كليه آثار تأليف و ترجمه شده وي به نمايش گذاشته شده
است. بخشهاي فعال در منزل و موزه دكتر حسابي عبارتند از:
بخش فرهنگي كه وظيفه چاپ، جمع آوري، تدوين، تجديد چاپ و ترجمه آثار
وي را بر عهده دارد;
بخش تحقيقات علمي كه پيرامون زندگي و آثار دكتر حسابي فعاليت ميكند.
بازديد از موزه در سه نوبت با هماهنگي قبلي و حداكثر ۲۵ نفر، به طور رايگان از ساعت ۸ تا ۱۶ امكان۰پذير است۰.
سيد محمود حسابي در ۱۲۸۱ ش از پدر و مادري تفرشي در تهران زاده شد. در ۱۷ سالگي ليسانس ادبيات و در ۱۹ سالگي ليسانس زيست شناسي و پس از
آن مدرك مهندسي راه و ساختمان را از دانشگاه امريكايي بيروت اخذ كرد.
او در رشتههاي پزشكي، رياضيات و ستارهشناسي به تحصيلات آكادميك
پرداخت و در ۱۹۲۴ به پاس زحماتش۰، شركت راه۰سازي فرانسوي از او براي
تحصيل در مدرسه عالي برق پاريس دعوت كرد. همزمان با تحصيل در رشته
معدن، در راه آهن برقي فرانسه نيز مشغول به كار شد. سپس به دليل روحيه
علمي به تحصيل و تحقيق در دانشگاه سوربن در رشته فيزيك پرداخت و در
۱۹۲۷ در ۲۵ سالگي دانش۰نامه دكتراي فيزيك خود را با عنوان حساسيت سلول۰هاي
فتوالكتريك ارائه كرد. فعاليتهاي مهم وي در موضوعات علمي عبارتند
از:
اولين نقشه برداري علمي و فني، رسم اولين نقشه نوين راه ساحلي سراسري
ميان بنادر خليج فارس۰، تأسيس دارالمعلمين عالي (۱۳۰۶)، تأسيس مدرسه مهندسي وزارت راه و تدريس در آن در ۱۳۰۷، تأسيس دارالمعلمين عالي (۱۳۰۷)، ساخت اولين راديو در كشور (۱۳۰۷)، تأسيس دانش سراي عالي و تدريس در آن (۱۳۰۸)، ايجاد اولين ايستگاه هواشناسي در ايران (۱۳۱۰)، نصب و راه اندازي اولين دستگاه راديولوژي در ايران (۱۳۱۰)، تعيين ساعت ايران (۱۳۱۱)، تأسيس اولين بيمارستان خصوصي در ايران به نام بيمارستان گوهرشاد به ياد مادرش (۱۳۱۲)، پيشنهاد تدوين قانون تأسيس دانشگاه تهران و دانشكده فني (۱۳۱۳) و رياست آن تا ۱۳۱۵، پايه۰گذاري مراكز تحقيقات راكتورهاي
اتمي دانشگاه تهران، تأسيس سازمان انرژي اتمي و عضو هيئت دايمي كميته
بينالمللي هستهاي، تأسيس اولين رصد خانه نوين در ايران، و تأسيس
اولين مركز مدرن نصب ماهواره در شيراز.
دكتر محمود حسابي به چهار زبان زنده دنيا (فرانسه، انگليسي، آلماني
و عربي) مسلط بود و به زبانهاي سانسكريت، لاتين، يوناني، اوستايي،
تركي و ايتاليايي اشراف داشت. نشان اوينسيه دولالژيون دونور و نشان
كوماندور دولالژيون دونور، بزرگترين نشانهاي فرانسه، به وي اهدا
شده است.
او تنها شاگرد ايراني پروفسور اينشتين بود و با دانشمندان طراز اول
دنيا نظير شرودينگر، پورن، پلديراك، نيلز و بوهر و فلاسفهاي چون
آندره ژيد و برتراند راسل ارتباط داشت.
در 1990 از سوي جامعه علمي جهاني به عنوان مرد اول علمي جهان برگزيده
شد و در كنگره ۶۰ سال فيزيك ايران در ۱۳۶۶ ملقب به پدر فيزيك ايران
گرديد.
دكتر حسابي در ۱۲ شهريور ۱۳۷۱ در بيمارستان دانشگاه ژنو به هنگام معالجه
قلب بدرود حيات گفت. مقبره استاد بنا به خواسته وي در زادگاه خانوادگي
و در شهر دانشگاهي تفرش قرار دارد.
روزهای بازديد
شنبه تا چهار شنبه
ساعت کار
۸-۱۶:۳۰
بهای بليت (اتباع ايرانی)
رايگان
بهای بليت
( اتباع خارجی )
رايگان
تلفن
۲۲۰۲۰۰۶
آدرس : خيابان ظهيرالاسلام
استاد ابوالحسن صبا از اساتيد بزرگ موسيقي اصيل ايران است. او در
۱۲۸۱ ش۰، در تهران متولد شد. پدرش۰، ابوالقاسم كمال۰السلطنه۰، فرزند
محمد جعفرخان صدرالحكما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه
عهد ناصري، و از مردان فاضل و هنردوست عصر خويش بود. كمالالسلطنه
طبيب و اديب و دوستدار موسيقي بود. سه تار را دلنشين مينواخت و
اولين استاد پسرش بود. صبا علاوه بر نوازندگي، گاه آهنگ نيز ميساخت
و علاوه بر موسيقي، ادبيات كلاسيك ايران را به خوبي ميشناخت و زبان
انگليسي را ميدانست. او به پرورش گل نيز علاقهمند بود. ساز اصلي
استاد ويولن بود كه آن را نزد حسينخان هنگ آفرين فراگرفت. همچنين
سنتور را نزد علياكبر شاهي و حبيب سماعي، كمانچه را نزد حسينخان
اسماعيلزاده، ضرب را نزد حاجيخان ضربي، ني را نزد اكبرخان، تار
را نزد استاد علينقي وزيري و سه تار را در مكتب استاد ميرزا عبدالله
و غلامحسين درويش به كمال رسانيد. در جواني به مدرسه كمالالملك رفت
و نقاشي را فراگرفت. همچنين، مهارتهايي چون سوهان كاري، نجاري،
ريختهگري، معرقكاري و خاتمكاري به دست آورد كه بعداً در ساختن
آلات موسيقي به كار بست.
صبا در شب جمعه ۲۹ آذر ماه ۱۳۳۶ در سن ۵۵ سالگي به علت ناراحتي قلبي
چشم از جهان فروبست. بعد از مرگ استاد، بر طبق وصيت ايشان و به خاطر
تجليل و قدرداني از اين هنرمند نامي۰، خانه ايشان در ۲۹ آبان ۱۳۵۳،
به موزه تبديل گرديد و همسر ايشان به كمك فرزندان استاد، اشيا و لوازم
متعلق به استاد را جمعآوري و به موزه اهدا كردند.
بهطوركلي، موزه صبا به دو بخش تقسيم ميشود: بخش اول شامل سازها،
لوازم شخصي و آثار استاد از جمله رديفهاي موسيقي است; و بخش دوم
اختصاص به كارهاي دستي خانم صبا، همسر استاد صبا، دارد كه شامل مجموعه
تنديسهاي مومي و لباسهاي محلي و سنتي ايران قديم است.
در حال حاضر موزه فعال، ولي نيازمند مرمت است.
موزه ابوالحسن صبا
موضوع : شخصيت ( استاد ابوالحسين صبا )
وضعيت: فعال
وابستگي: وزارت ارشاد
سال تاسيس : ۱۳۵۴ هجري شمسي
ساعت بازديد : ۱۶-۸
روزهاي تعطيل : پنجشنبه ها و جمعه ها و تعطيلات رسمي
بهاي بليط داخلي : ۲۰۰۰ ريال
بهاي بليط خارجي : ۴۰۰۰ ريال
نشاني : تهران، ميدان بهارستان، خ ظهير الاسلام، شماره ۹۰
تلفن : ۰۲۱-۳۱۱۱۲۴۶
ابوالحسن صبا خانه کوچک اما خاندان بزرگی داشت. پدرش ابوالقاسم کمال
السلطنه فرزند محمد جعفر خان صدرالحکما فرزند محمود خان صبا شاعر و
نقاش بلند آوازه عهد ناصری بود.
ابوالحسن صبا به سال ۱۲۸۱ شمسی در چنين خاندانی پا به عرصه هستی نهاد.
ساز اصلی صبا ويولن بود. اما در نواختن سازهای ديگر از قبيل سنتور،
تار، سه تار، کمانچه، ضرب و نی به درجه استادی رسيد.
صبا ويولن را نزد حسن خان هنگ آفرين، سنتور را نزد علی اکبر شاهی و
حبيب سماعی، کمانچه را نزد حسين خان اسماعيل زاده، ضرب را نزد حاجی
خان ضربی، نی را نزد اکبر خان، تار را نزد استاد علينقی وزيری، سه
تار را در مکتب استاد ميرزا عبدالله و غلامحسين درويش به کمال رساند.
در جوانی نيز به مدرسه کمال الملک رفت و از وی تعليم نقاشی گرفت. چند
تابلو رنگ و روغن که تصوير منظره، گل، پرنده و حيوانات است از او در
موزه صبا يعنی در همين خانه در حال ويرانی که در سال ۱۳۵۳ به موزه
تبديل شد، به يادگار مانده است.
در اين موزه اشياء شخصی صبا و همسرش و نيز سازها و کتابهای او نگهداری
می شود.
استاد صبا در سال ۱۳۰۶ از طرف استاد علينقی وزيری مامور شد تا در رشت
مدرسه ای مخصوص موسيقی تاسيس کند.
وی نزديک دو سال در رشت اقامت کرد و در آنجا ضمن تعليم موسيقی، به
روستاها و کوهپايه های شمال رفت و به جمع آوری آهنگ های محلی پرداخت
و ارمغان های بی نظيری از اين سفر به همراه آورد. زرد مليجه، ديلمان،
رقص چوبی قاسم آبادی، اميری مازندرانی و چند قطعه ديگر يادگار همين
دوره از زندگی اوست.
در سال ۱۳۱۸ که راديو تهران تاسيس شد، صبا در راديو به کار نوازندگی
پرداخت ولی در همه حال در هنرستان موسيقی به کار تدريس و تحقيق موسيقی
اشتغال داشت و در اواخر عمر نيز در منزلش کلاس موسيقی داير کرده بود
و علاقه مندان را تعليم می داد.
شاگردان معروف صبا عبارتند از علی تجويدی، فرامرز پايور، حسين تهرانی،
حسين ملک، حسن کسايی، غلامحسين بنان، محمد بهارلو، ابراهيم قنبری،
رحمت الله بديعی، مهدی خالدی، عطاء الله خرم، همايون خرم، داريوش صفوت،
لطف الله مفخم پايان و ...
صبا علاوه بر اينکه ادبيات کلاسيک ايران را به خوبی می شناخت، زبان
انگليسی را خوب می دانست و از ادبيات جديد ايران نيز اطلاع داشت.
اين موسيقيدان بزرگ، آثار نيما و هدايت را می خواند و با نيما و شهريار
روابط نزديک داشت.
او با شهريار از ايام جوانی دوست و رفيق گرمابه و گلستان بود. اين
دوستی تا پايان عمر او دوام کرد و در زمان مرگ نيز شهريار بر بالين
او حضور داشت.
صبا در ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۳۶ در سن ۵۵ سالگی به علت ناراحتی قلبی چشم
از جهان فروبست. آرامگاه صبا در ظهيرالدوله شميران در خيابان دربند
واقع شده که آن نيز در دست ويرانی است
آدرس : وليعصر شمالي، بالاتر از ميرداماد، روبروي اتوبان نيايش
(بلوار اسفنديار)
در خردادماه سال ۸۲ افتتاح شده است و در بنايي ۴ طبقه واقع مي۰باشد.
همانطور كه از نام اين موزة پيداست همة فعاليتهايي كه در اين موزه
انجام ميشود مربوط به حضرت علي (ع) ميباشد. و شامل تابلوهاي نقاشي،
نقاشيهاي قهوهخانهاي و آثاري مربوط به پرده خواني در زمانهاي قديم
ميباشد.
آثار هنرمندان خوشنويس كه در رابطه با مسائل مذهبي كار انجام دادهاند
ازديگر آثارست كه در اين موزه وجود دارد. در طبقه همكف اين موزه نمايشگاههاي
دورهاي برگزار ميشود كه چندي پيش اصل پردة كعبه كه به ايران هديه
شده بود در اين نمايشگاه در معرض ديد عموم قرار گرفت. آمفيتئاتري
در اين موزه وجود دارد كه جلسات عرفاني ادبي و فرهنگي با حضور نويسندگان
و شعراي كه كارهاي مذهبي انجام دادهاند، در اين مكان برگزار ميشود.
در طبقه اوّل مرمت آثار تأسيسات نمازخانه
در طبقه همكف) نمايشگاه ادواري
در طبقه ۱ ) تابلوهاي نقاشي معاصر
در طبقه ۲ ) آثار خوشنويسي مستقر مي۰باشد
روزهای بازديد همه روزه
ساعت کار ۹-۱۶
بهای بليت (اتباع ايرانی) ۳۰۰
بهای بليت
( اتباع خارجی ) ۲۰۰۰
تلفن ۲۰۱۷۴۷۱
نشانی خيابان وليعصر
آدرس : تهران بزرگراه همت پارك پرديسان
اين موزه در پارك طبيعت پرديسان و در فضايي با مساحت داخلي ۱۸۰۰ متر مربع در شمال غربي شهران واقع شده است كه در فروردين ماه سال ۱۳۸۳
توسط رياست محترم جمهوري افتتاح گرديد. موزه با تاكيد بر اهميت و ارزش
تنوع زيستي و در راستاي وظايف قانوني سازمان حفاظت محيط زيست ايجاد
شده است و هدف مديريت موزه همواره اين بوده است که با استفاده از کادر
کارشناسان خود نقش موثري در تحقيقات، اطلاع رساني و آموزش براي گروه
هاي مختلف سني و علاقه مندان به محيط زيست ايفا نمايد.
روزهای بازديد همه روزه به جز ايام سوگواری
ساعت کار ۹-۱۵
بهای بليت (اتباع ايرانی) رايگان
بهای بليت
( اتباع خارجی ) ۲۰۰۰
آدرس: خيابان امام خميني
موزه پست و مخابرات در بهمن ماه ۱۳۶۹ به نام موزه پست شروع به كار
كرد. اين موزه در يكي از قديميترين و شكيلترين عمارتهاي دولتي تأسيس
شده كه از دو طبقه بنا متشكل از سالنها و غرفههاي متعدد تشكيل شده
و مكاني مناسب جهت بازديد مشتاقان ديدار آثار تاريخي و كهن است.
در ۲۰ اسفند ماه ۱۳۷۴، به استناد موافقت سازمان امور اداري و استخدامي كشور، موزه پست به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و در ۱۲ مرداد ماه ۱۳۷۸، به موزه پست و مخابرات تغيير نام داد.
اين بنا در ۱۳۰۷ ش۰، در زمان وزراي قديم پست۰، صوراسرافيل و نظام۰الدين حكمت۰، با صرف هزينه پانصد هزار تومان و با مساحت ۱۵۰۰۰ متر مربع در
خيابان سپه (امامخميني) تأسيس گرديد. قسمتي از اين ساختمان (يكسوم)
در كنار سردر باغ ملي، كه قبلاً اداره گمركات پست بوده، به موزه
اختصاص داده شده است.
استفاده از ستونهاي سبك نو هخامنشي در ساختمان پست به قدري جالب و
موفق بود كه در شكلي بارزتر و حجمي وسيعتر در عمارت نظميه يا كاخ
شهرباني به كار گرفته شد.
شايان ذكر است كه كاروانسراهاي چهار ايواني با وجود رونق و رواج ساختشان
در دوره اسلامي، ريشه در دوران قبل از اسلام دارند و قدمت بناهاي
چهار ايواني به پيش از اسلام، به خصوص دوره ساسانيان، بر ميگردد
و بسياري از كاخها به اين شكل ساخته شدهاند.
بناي پست در منطقهاي فرهنگي تاريخي به نام ميدان مشق واقع شده كه
اكثر ساختمانهاي آن از قاجاريه تا پهلوي اول زمان گذاري شدهاند و
به غير از بناي وزارت جنگ، مقابل سردر باغ ملي كه متعلق به دوره ناصري
است، ساختمانهاي اين محوطه در زمان وزارت جنگ پهلوي اول بنا شده
است.
در ساختمان موزه مانند سردر باغ ملي و ساير بناهاي ميدان مشق و هم
عصر، از مصالح مشابهي استفاده شده است; از جمله از سنگ در پي (ستون
و سرستون و كف و پلهها) و آجر در بيشتر نقاط بنا و بدنه و در و پنجره
و سقف چوبي و بام شيرواني استفاده شده و در تركيب اين مصالح نهايت
ظرافت و زيبايي مد نظر قرار گرفته است.
زير زمين موزه با دو متر بالاتر از سطح خيابان در حالت نيم سطح قرار
گرفته است. بناي موزه سه در ورودي شمالي، جنوبي و غربي دارد كه در
حال حاضر ورودي شمالي مسدود است۰. موزه با ۴۳ متر عرض و ۵۳ متر طول۰، و حدود ۲۲۷۹ متر مربع مساحت دارد.
كل بناي پست داراي يك محور مركزي است كه شرق و غرب بنا را قرينه ساخته
است۰. اين محور در حال حاضر ورودي منطقه ۱۱ پستي است۰، كه قسمت غربي
آن (موزه پست و مخابرات) درست معادل شرق آن كه در حال بازسازي و احيا
است، ساخته شده است. عمارت پست و گمرك تهران از پست ايالتي تهران
(يال شرقي)، گمرك امانات پستي و دو قسمت ديگر تشكيل شده است كه در
آينده نزديك به موزه فعلي اضافه و تبديل به يكي از بزرگترين موزههاي
ارتباطات (پست و مخابرات) در دنيا خواهد شد.
موزه پست و مخابرات از هشت غرفه تشكيل گرديده است كه در دو طبقه بنا
قرار گرفتهاند. طبقه اول شامل غرفههاي تشريفات يا وزرا است كه شامل
تصاويري از وزراي پست و تلگراف و تلفن، از اولين وزير تلگراف، علي
قلي خان مخبرالدوله (۱۲۵۵ ش / ۱۲۹۳ ق۰) تا وزير وقت است۰. سالن تمبرهاي داخلي شامل ۱۱۰۰ سري تمبر از سه دوره قاجاريه۰، پهلوي و جمهوري اسلامي
است و نيز دو ويترين مربوط به كليشه اديسون و كليشه تمبر احمدشاه و
در انتهاي سالن، ماكت پستچي زمان قاجاريه و نمادي از كوچه پست قرار
دارد. غرفه اشياي پستي شامل صندوقهاي پستي دوره پهلوي، انواع مهرهاي
دستي، گرد، ساده، بيضي، مستطيل و غلتكي، نمونههاي مهرهاي مصرفي
دفاتر پست خارج از كشور، مهر روز جمهوري اسلامي، انواع حكمهاي دولتي،
حكومتي، دستگاههاي دستي و برقي قديمي ابطال تمبر، دستگاههاي دستي
و برقي قديمي نقش تمبر، دستگاه تايپ قديمي و ويترين هايي از قبيل ويترين
سيم و سرب و انواع پلمپ شكن، وسايل و پاكتهاي پست مالي، قاب عكسهاي
وسايل پستي دوره قاجاريه و تصاوير كاركنان پست دوره قاجار است.
غرفه راه ابريشم يا سالن مركزي شامل انواع وسايل ارتباطي قديمي و حمل
محمولههاي پستي اعم از ارابه، ماشين سه چرخ و هواپيما، ويترينهاي
وسايل و هدايايي از كشورها، دولتها و اشخاص مختلف، چندين نمونه از
مجسمههاي پستچيهاي زمان قاجار، نقشه راههاي مختلف پستي و ارتباطي،
صندوقهاي پستي قديمي زمان قاجار و در راهروهاي طبقه اول، پانلهايي
از عكسهاي كاركنان پست قديم و پستچيهاي زمان قديم و ويترين وسايل
اهدايي از شخصيتهاي مختلف است. همچنين، در طبقه اول قسمتهاي اداري،
فروشگاه و كتاب خانه قرارداد و كتابهايي راجع به تاريخچه پست و تلگراف
و تلفن، تمبر و منابع قديمي درباره ارتباطات به زبانهاي فارسي،
لاتين و فرانسوي كه دانشجويان و محققان در امور ارتباطات و معماري
ميتوانند از منابع بهرهبرداري كنند.
طبقه دوم متشكل از سالن تمبر بين الملل و شامل قطعههايي از تمبرهاي
منتشره توسط ۱۳۰ كشور عضو اتحاديه جهاني پست و هم۰چنين ويترين۰هاي
افقي شامل پاكتهاي مهر روز اهدايي شخصيتهاي مختلف، تمبر و پاكتهاي
ارسالي از كشورهاي مختلف است.
غرفه اشياي پستي شامل انواع ترازوهاي قديمي پست، نمونه صندوقهاي
پستي كشورهاي مختلف از جمله برزيل، مصر، كانادا، آلمان، مكزيك و
سوئد است.
غرفه شماره يك مخابرات شامل انواع وسايل ارتباطي از مورس تا ماهواره
زهره، تله تايپ، تلگراف، تلكس، فاكس و نمونه تيروسيم است.
در اين غرفه همچنين ويترين افقي مربوط به نمونه دستخط حضرت امام
(ره۰) در خصوص ثبت تلفن منزل ايشان به اداره تلفن شهرستان قم در ۱۳۴۱
مشاهده ميگردد.
غرفه شماره دوي مخابرات شامل انواع دستگاههاي تلفن مغناطيسي صد شمارهاي
قديمي، ديواري، دستگاههاي ارتباطي قديمي مثل دستگاه گيرنده و فرستنده
و تلفن بيسيم، ميز سوئيچ برد، دستگاه اندازهگيري و آزمايش خطوط
كارير و تلفنهاي مغناطيسي روميزي است.
در طبقه دوم نيز بخش۰هاي اداري۰، سالن اجتماعات با گنجايش ۱۰۰ نفر
جهت نمايش فيلم و CD و نيز برگزاري جلسات و همايشها و سالن كنفرانس
كه مربوط به جلسات اداري هيئت امناي موزه پست و مخابرات و جلسات داخلي
است، و همچنين بوفه جهت پذيرايي از بازديد كنندگان قرار دارد.
مهندس نيكلاي ماركوف، معمار ساختمان اداره پست تهران، اين سبك خاص
معماري را در نهايت ظرافت هم در اين بنا و هم در ديگر بناها پياده
كرده است. سبك وي در معماري هم مدرن، هم التقاطي و هم ايراني، هم
غربي است. شايان ذكر است كه طراح و شروع كننده عمارت پست ماركوف و
تمام كننده آن مهندس مظلوميان، از مهندسان شهرداري تهران، بوده است.
از ويژگيهاي سبك معماري رضاخاني (پهلوي اول) تركيب سبكهاي معماري
دورانهاي مختلف تاريخي ايراني و غربي با هم و شكلگيري سبكي خاص با
عملكرد امروز خود است كه در بناي پست، اين تركيب به صورت تزييني در
ستون و سرستونهاي متصل به بدنه و طاق نماهاي آجري دور تا دور صحن
مركزي در طبقه بالا مشهود است. سبك معماري و پلان ساختمان به گونهاي
است كه يادآور كاروان سراهاي چهار ايواني است; به خصوص به خاطر وجود
شاهنشين در بنا، كاروانسرا گونه ساخته شدن بنا تأييد ميشود. شاهنشين
طبقه اول رو به روي طاق نمايي به عرض چهارونيم متر، كه اتاق روابط
عمومي است، و ديگري رو به روي طاق نمايي با عرض پنج متر در طبقه دوم،
كه اتاق كنفرانس است، قرار دارد. در هر دو مورد پنجرهها عريضتر
از ساير اتاقها و غرفههاي موزه است.
در تركيب معماري بنا، هم سبك معماري دوره هخامنشيان قابل تشخيص است
و هم سبك معماري دوره اسلامي. مورد اول در ستون نماهاي چهارگوش بيروني
بنا در ضلع جنوبي ساختمان، كه به صورت خوابيده و چسبيده به پيكره
بناست و پايه ستون و سرستون دو گاو پشت به هم، به صورتي نمادين يادآور
ستون و سرستونهاي تخت جمشيد است و سبك دوران اسلامي در طاق نماهاي
گنبدي شكل آجري دور تا دور حياط مركزي، در طبقه دوم قابل بررسي است
و با سبك معماري صفويان هم خواني و قرابت دارد.
آدرس: خيابان امامخميني
ساختمان موزه بانك يكي از قديميترين بناهايي است كه به نام بانك شاهنشاهي
ايران در ۱۲۶۷ ش تأسيس شد و به موجب امتيازي كه از طرف ناصرالدين شاه
به شخصي انگليسي به نام بارون جوليوس دو رويتر مؤسس خبرگزاري رويتر
اعطا گرديد، كار خود را در همان زمان آغاز كرد.
بانك شاهي ايران در مدت كار خود در ايران با موانع و مشكلاتي مواجه
بود كه مهمترين آنها را بايد رقابت صرافان ايران، رقابت بانك استقراضي
روس، تنزل بهاي نقره و لطمات ناشي از لشكركشي متفقين و متحدين به
ايران در جنگ جهاني اول نام برد.
در نخستين سالهاي پس از جنگ جهاني اول، بانك به علت داشتن حق نشر
اسكناس، همچنان مقام اول را در اقتصاد ايران دارا بود، تا آن كه
در ۱۳۰۹ ش۰، حق نشر اسكناس از طرف دولت ايران باز خريد و انتشار اسكناس
به بانك ملي واگذار شد.
آخرين بانكي كه قبل از انقلاب در اين ساختمان فعاليت داشت بانك بازرگاني
ايران بود و سرانجام در 29 آذر 1358، بنا به تصويب مجمع عمومي بانكها،
بانك تجارت از ادغام ۱۱ بانك تشكيل گرديد.
ساختمان موزه با قدمتي بيش از يك قرن، بنايي آجري است با مساحت قريب
به ۱۵۳۵ مترمربع كه از سه طبقه مجزا، شامل زيرزمين۰، هم۰كف و فوقاني
تشكيل يافته و با سه مسير جداگانه به محوطه اصلي ساختمان كه مشرف به
فضاي سبز است، متصل ميگردد.
در حال حاضر، طبقه همكف و فوقاني با تلاش مسئولان بانك و هنرمندان
مرمت و بازسازي گرديده و به نمايش آثار بانكي و فرهنگي، مشتمل بر
اسناد، اشيا و تابلوهاي قديمي متعلق به بانك اختصاص يافته است.
در اين موزه مجموعه آلبوم بازي۰هاي المپيك كانادا (۱۹۷۶) و سكه۰هاي
طلاي يادبود افتتاح بانك ملي، سكههاي مدور طلا به مناسبت پنجاهمين
سال شاهنشاهي پهلوي و يك جفت دكمه سردست اشرفي طلا مربوط به عزيزاللهخان
سردار بجنوردي با زنجير و گيره مربوط به دوره قاجاريه (۱۲۹۷) و هم۰چنين اسكناس۰هاي سه توماني۰، پنج۰توماني۰، ۱۰ توماني و ... از دوره قاجاريه۰،
و نيز ماشينهاي فاسيت پريما ساخت ايتاليا، ماشين تايپ اپتيما و ...
به نمايش گذاشته شده است.
روزهای بازديد همه روزه
ساعت کار ۹- ۱
بهای بليت (اتباع ايرانی) رايگان
بهای بليت
( اتباع خارجی ) رايگان
تلفن ۹-۳۱۱۰۰۱۰
نشانی ميدان امام خمينی خيابان فردوسی کوچه طبس بانک سپه اداره مرکزی
آدرس : خيابان وليعصر، باغ فردوس
فكر ايجاد موزه سينماي ايران در ۱۳۷۳ با حمايت مهندس سيدمحمد بهشتي
در زمان رياست مركز توسعه فضاهاي فرهنگي شهرداري تهران مطرح شد و در
۱۳۷۷ در مراسمي۰، فاز اول موزه سينماي ايران در خيابان لاله۰زار، كوچه
پيرنيا افتتاح شد. انتشار چند كتاب، يك مجموعه كارت پستال، يك مجموعه
موسيقي متن فيلم۰هاي ايراني و برگزاري جشن۰هاي ۱۰۰ سالگي سينماي ايران۰،
آغاز فعاليتهاي موزه سينما بود.
سرانجام در ۱۳۸۰، با حمايت و كمك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي۰، معاونت
امور سينمايي، سازمان ميراث فرهنگي، شهرداري تهران و بنياد فارابي،
موزه سينماي ايران در بخشي از باغ فردوس، كه قبل از انقلاب ستاد جشن
هنر شيراز و نمايشگاه هنرهاي تجسمي و محل اجراي كنسرت موسيقي بود و
سپس در سالهاي پس از انقلاب، مركز آموزش فيلمسازي وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامي شد، با حضور سيدمحمد خاتمي، رئيسجمهور، افتتاح شد.
امكانات موزه عبارتند از:
عكسها: شامل هزاران عكس از صحنههاي فيلمهاي سينمايي، پشت صحنه
و مراحل فيلمسازي و فعاليتهاي سينمايي و هنرمندان و دست اندركاران
صنعت و هنر سينما است كه قديميترين آن به نخستين روزهاي نمايش فيلم
در ايران باز ميگردد;
فيلم۰نامه۰ها: شامل ۴۰۰ فيلم۰نامه ساخته شده است۰;
اعلان۰ها: بيش از ۲۵۰۰ اعلان سينمايي از دهه ۱۳۱۰ تاكنون گردآوري شده
و بخشي از آن به نمايش گذاشته شدهاست;
جايزههاي داخلي و بينالمللي: بخشي از جوايز و افتخارات بينالمللي
سينماي ايران كه عمدتاً به دوره جمهوري اسلامي تعلق دارد، در موزه
جمع شده و تكميل آن ادامه دارد;
كتابها: شامل كتابهاي سينمايي از نخستين چاپها تاكنون است كه به
حدود ۸۰۰۰ جلد مي۰رسد;
اسناد و مدارك۰: حدود ۳۰۰۰ قطعه سند شامل اسناد دولتي۰، نمايش۰ها، قراردادها، اسناد تاريخي۰، اسناد مالكيت۰، سينماها و ... از حدود ۹۰
سال پيش تاكنون موجود است;
فيلم و ويدئو: ۱۰۰۰ فيلم سينمايي ايراني به همراه ۵۰۰ عنوان نمونه
كوتاه (آنونس) آرشيو تصويري فعلي موزه را تشكيل ميدهد;
مطبوعات۰: شامل ۵۰۰۰ جلد نشريه است كه قديمي۰ترين آن متعلق به ۱۳۰۹
است;
اسباب سينما توگراف۰: شامل حدود ۳۰۰ دستگاه و ابزار قديمي است كه عمدتاً
بسيار قيمتي و قابل نمايش در موزه است كه قديميترين اين دستگاهها
متعلق به ۱۳۰۹ و اغلب ساخت صنعتگران قديمي سينماي ايران است در همان
زمان موجب شگفتي فنكاران خارجي ميشده است;
لباس، دكور و گريم: شامل نمونههاي تاريخي لباس، دكور سازي، صحنهآرايي
و چهرهپردازي است كه تلاش بسيار زيادي براي جمعآوري آنها صورت گرفته
است.
تالارهای موزه شامل ۷ تالار است ، با ورود به محوطه باغ از طریق پله
های ساختمان زیبای باغ فردوس می توان وارد تالارهای موزه شد. در طبقه
فوقانی ۳ سالن وجود دارد و از داخل تالار سوم سینما به وسیله پله های مارپیچ می توان ۴ تالار دیگر را بازدید کرد.
تالار اول
تاریخچه ورود سینما به ایران
پرده خوانی | شهر فرنگ |پوسترهای اولیه | پیشگامان | اسباب سینما توگراف
تالار دوم
سینما در سالهای١٣٨٠-١٣٣٠
تالار سوم
جوایز و حضور بین الملل سینمای ایران
تالار چهارم
سینمای جنگ و دفاع مقدس
تالار پنجم
ارامنه و سینمای ایران
تالار ششم
بخش کودک و نوجوان
تالار هفتم
اتاق صدا، دوبله و موسیقی
بازديد از موزه روزهاي شنبه، يكشنبه، سهشنبه، چهارشنبه و پنجشنبه
از ساعت ۱۰ تا ۱۷ و جمعه۰ها ۱۴ تا ۱۷ امكان۰پذير است روزهاي دوشنبه
و ايام سوگواري موزه تعطيل است